Pasteryzacja przetworów. Zobacz kompletny poradnik

26-08-2020

Chcesz zimą cieszyć się dżemami, marmoladami czy ostrymi marynatami z sezonowych owoców i warzyw? Jeśli zapasteryzujesz je, to możliwe! Pasteryzacja przetworów - kompletny poradnik, poprowadzi Cię jak prawidłowo wykonać pasteryzację przetworów w słoikach, zarówno w garnku jak i w piekarniku. Jak pasteryzować słoiki? Sprawdź!

przetwory na zimę

Przygotowanie domowych przetworów jest dość pracochłonne. Ale naprawdę warto poświęcić na to czas! Nie dość, że domowe przetwory są smaczniejsze, to w dodatku zdrowsze niż przetwory sklepowe. Robiąc przetwory domowe, wiesz dokładnie, co zawierają. Masz pewność, że Ty i Twoja rodzina nie spożywacie sztucznych barwników oraz konserwantów. Słoik buraczków z ogródka podany do zimowych obiadów to prawdziwy skarb! Jak pasteryzować przetwory? W naszym artykule zaprezentujemy domowe sposoby pasteryzacji, które pozwolą Ci cieszyć się sezonowymi owocami i warzywami także zimą.

poradnik o przetworach spis treści

Pasteryzacja przetworów - co to takiego?

Pasteryzacja to skuteczna technika konserwacji żywności, którą można z powodzeniem zastosować w warunkach domowych. Dzięki niej można uzyskać pyszne, warzywne i owocowe przetwory, które są w pełni naturalne. Metoda ta polega na dobranym do rodzaju wyrobu i naczynia sposobie podgrzewania, który ma na celu zniszczenie szkodliwych drobnoustrojów i enzymów (lub zahamowanie ich rozwoju). Warto zaznaczyć, że pasteryzacja nie wpływa na smak produktów i ich wartości odżywcze. Pasteryzowanie przetworów w słoikach przebiega w temperaturze od 60°C do 100°C. Uwaga: nie należy przekraczać temperatury 100°C.

Domowa pasteryzacja przebiega na dwa sposoby:

  • "na mokro" - gotowanie słoików z przetworami w garnku (pasteryzacja w garnku);
  • "na sucho" - proces pasteryzacji słoików w piekarniku.

Wybierz odpowiednie naczynia do pasteryzowania przetworów

Jeśli planujesz pasteryzację domowych przetworów, wybierz odpowiednie szklane pojemniki. Możesz zdecydować się na:

  • słoiki typu twist off;
  • słoiki typu weck (z gumkami);
  • szklane butelki.

I. Przetwory w słoikach twist-off

To bynajmniej nie przypadek, że słoiki z zakrętkami są tak chętnie wybierane do pasteryzacji przetworów. Warto podkreślić, że słoiki twist-off można z powodzeniem pasteryzować zarówno w garnku z wodą, jak i w piekarniku oraz zmywarce. Pamiętaj jednak, że przy otwieraniu tego typu słoików może dojść do uszkodzenia zakrętki. Jeśli tak się stanie, nie możesz jej wykorzystywać do kolejnej pasteryzacji (słoik nie będzie szczelny).

 

Jak pasteryzować przetwory w słoikach twist-off?

  1. Upewnij się, że wieczka słoików nie zostały uszkodzone.
  2. Wyparz słoiki i zakrętki.
  3. Przełóż przetwory do wyparzonych słoików. Niezbędne jest zachowanie ok. 2 cm wolnej przestrzeni u góry.
  4. Zakręć słoiki.
  5. Włóż napełnione słoiki do garnka z wodą lub piekarnika. Pamiętaj, że poszczególne słoiki nie mogą się stykać ani dotykać ścianek piekarnika lub garnka. To zapobiegnie pękaniu słoików.
  6. W przypadku pasteryzacji na mokro w garnku woda powinna sięgać do 3/4 słoików.
  7. Po przeprowadzonej pasteryzacji należy wyjąć słoiki. Nie wyjmuj gorących słoików gołą ręką, wyjmij je za pomocą specjalnych chwytaków.
  8. Odwróć każdy słoik do góry dnem, aby sprawdzić szczelność. Nakrętki na słoikach powinny być nieco wklęsłe.
  9. Gdy słoiki trochę przestygną, należy dokręcić jak najmocniej ich zakrętki.
  10. Ostudzone słoiki przechowuj w chłodnych, zaciemnionych miejscach.

II. Przetwory w słoikach typu weck

Słoiki na przetwory typu weck nie mają metalowych zakrętek. Zamiast tego wyposażone są w gumkę, szklaną pokrywkę i spinki z metalu, które utrzymują pokrywkę na miejscu. Przetworów w takich słoikach nie należy pasteryzować w piekarniku, ponieważ gumki mogłyby popękać na skutek zbyt wysokiej temperatury, lepsza będzie pasteryzacja w garnku.

Jak pasteryzować przetwory w słoikach typu weck?

  1. Upewnij się, że słoiki weck i pokrywy nie są obtłuczone, a gumki do słoików spękane.
  2. Wyparz słoiki i wieczka, a gumki dokładnie umyj w zimnej wodzie.
  3. Pamiętaj o wolnej przestrzeni przy nakładaniu przetworów - 1 cm w przypadku produktów o konsystencji puree i 2 cm w przypadku produktów, które mogą pęcznieć oraz płynów.
  4. Jeśli dojdzie do zabrudzenia brzegów słoika, przetrzyj je szmatką zamoczoną we wrzątku lub spirytusie.
  5. Nałóż gumę na pokrywkę, a następnie przyłóż je do słoika i zamocuj metalowymi spinkami.
  6. Włóż słoiki do garnka. Pamiętaj, że słoiki nie powinny się stykać ze sobą ani ze ściankami garnka.
  7. Garnek należy napełnić wodą o temperaturze zbliżonej do temperatury przetworów. Słoiki typu weck należy zupełnie zanurzyć w wodzie.
  8. Po pasteryzacji poczekaj, aż słoiki trochę przestygną, a następnie wyjmij je z garnka.
  9. Pozostaw słoiki z przetworami na 24 godziny w temperaturze pokojowej. Ważne: nie odwracaj słoików typu weck do góry dnem.
  10. Po 24 godzinach zdejmij metalowe spinki i sprawdź, czy gumka nie odłączy się od pokrywki.
  11. Przetwory przenieś do chłodnego, zacienionego pomieszczenia.

III. Przetwory w szklanych butelkach

Przetwory płynne, jak soki lub kompoty, możesz jak najbardziej pasteryzować w szklanych butelkach z korkami. Jak to zrobić?

  1. Upewnij się, że butelki nie są wyszczerbione.
  2. Umyj i wyparz butelki i korki.
  3. Przelej przetwory do butelek - zostaw odrobinę wolnej przestrzeni.
  4. Włóż korki i zamocuj je drucikiem. Po włożeniu korka powinno wypłynąć kilka kropel przetworu.
  5. W zależności od wyboru metody pasteryzacji włóż butelki do piekarnika lub garnka - pamiętaj, że nie mogą się stykać.
  6. W przypadku pasteryzacji w garnku napełnij go wodą do wysokości przetworu w butelkach.
  7. Po zakończeniu pasteryzacji wyjmij butelki z garnka lub piekarnika.
  8. Wytrzyj korki i dociśnij je mocno.
  9. Po wystygnięciu przenieś butelki w chłodne, zaciemnione miejsce.

A może chcesz pasteryzować soki i kompoty w butelkach z zakrętką? Jeśli tak, zastosuj się do naszej instrukcji dotyczącej pasteryzacji w słoikach typu twist-off.

Pasteryzowanie przetworów w garnku - "na mokro"

Obecnie możesz do pasteryzowania słoików użyć specjalnych garnków wyposażonych we wkładkę, dzięki której szklane naczynia nie mają bezpośredniego kontaktu z dnem garnka. Gotując słoiki w takich garnkach, masz pewność, że są dobrze zabezpieczone przed nadmiernym przegrzaniem, czyli de facto przed popękaniem. W ostateczności możesz użyć też zwykłego garnka, w tym przypadku wyłóż jego dno bawełnianą ściereczką.

 

Jak przebiega pasteryzacja słoików z przetworami w garnku?

  1. Ustaw słoiki - albo w specjalnym garnku do pasteryzacji albo w zwykłym wyłożonym miękką ściereczką.
  2. Pamiętaj, że pasteryzowane słoiki nie mogą się ze sobą stykać. Dobierz więc garnek do wielkości słoika.
  3. Garnek napełnij wodą - woda powinna sięgać do 3/4 wysokości słoików.
  4. Temperatura wody powinna być zbliżona do temperatury przetworów.
  5. Czas pasteryzacji licz dopiero od zagotowania wody.
  6. Po zapasteryzowaniu przetworów wyjmij słoiki za pomocą chwytaków.
  7. Słoiki typu twist-off odwróć do góry dnem aż do czasu, kiedy wystygną. Słoików typu weck nie należy odwracać.
  8. Po wystygnięciu przetwory przechowuj w chłodnym miejscu.

Warto podkreślić, że pasteryzacja "no mokro" to metoda bezpieczna zarówno dla słoików twist-of jak i weck. W tym drugim przypadku odradzamy pasteryzację w piekarniku, ponieważ wyższa temperatura w piekarniku może uszkodzić gumowe uszczelki.

Pasteryzowanie przetworów w piekarniku - "na sucho"

  1. Jak pasteryzuje się przetwory w piekarniku?
  2. Ustaw słoiki na przykrytej ściereczką blasze. Pamiętaj, że słoiki nie mogą się ze sobą stykać ani dotyka ścian piekarnika.
  3. Jeśli słoiki są zimne, wstaw je do zimnego piekarnika. Gorące słoiki wstawiaj do piekarnika nagrzanego do określonej temperatury.
  4. Ustaw temperaturę urządzenia na (120-130°C).
  5. Pamiętaj, że czas pasteryzacji zaczyna się od momentu osiągnięcia przez piekarnik ustawionej temperatury.
  6. Po zakończeniu pasteryzacji pozostaw słoiki na ok. 30 minut w piekarniku, by nieco wystygły.
  7. Słoiki typu twist-off po przestudzeniu ustaw do góry dnem, żeby przekonać się, czy są szczelnie zamknięte.
  8. Przenieś tak przygotowane przetwory w chłodne miejsce.

Dlaczego pasteryzowanie słoików w piekarniku przebiega w temperaturze 120-130°C? Słoiki otoczone gorącym powietrzem nagrzewają się znacznie woniej niż w garnku, w którym znajdują się w gorącej wodzie. Temperatura 120-130°C w piekarniku umożliwia uzyskanie odpowiedniej temperatury wewnątrz słoików z przetworami.

przetwory w kuchence i zmywarce

Pasteryzowanie przetworów w zmywarce

To nie żart! Naprawdę można pasteryzować przetwory w zmywarce. Jak to zrobić? Pamiętaj, że do procesu pasteryzacji niezbędna jest odpowiednia temperatura - powyżej 60°C i poniżej 100°C .  W zmywarce możesz użyć programu 70-75°C . Nie dość, że pasteryzacja w zmywarce przebiega szybko, to jeszcze można jednorazowo zapasteryzować więcej słoików.

  1. Ustaw cykl myjący w zmywarce.
  2. Wstaw słoiki, ustawiając je do góry dnem.
  3. Nie dodawaj żadnych środków myjących.
  4. Włącz zmywarkę.
  5. Po zakończeniu cyklu myjącego poczekaj, aż słoiki ostygną i wyjmij je ze zmywarki.

Wekowanie "pod kocem"

Ta metoda jest dobrym rozwiązaniem, gdy gorące przetwory nakładasz do wyprażonych słoików. Wekowanie "pod kocem" to dobry sposób konserwacji marynowanych grzybów, a także konfitur i dżemów z cukrem.

Jak przeprowadzić wekowanie "pod kocem"?

  1. Przełóż gorące przetwory do wyprażonych, dopiero co wyjętych z piekarnika, słoików.
  2. Pamiętaj o pozostawieniu ok. 2-3 cm przestrzeni od górnej krawędzi słoików.
  3. Zakręć słoiki.
  4. Odwróć słoiki do góry dnem i zawiń je szczelnie w gruby ręcznik albo koc.
  5. Pozostaw przetwory do momentu, kiedy całkiem wystygną.
  6. Po pasteryzowaniu zakrętki powinny być nieco wklęsłe - oznacza to, że słoiki zostały są szczelnie zamknięte.
  7. Przetworu przechowuj w chłodnym miejscu.

Polecamy opisanie słoików z przetworami lub innymi produktami. Pozwala to na zachowanie porządku w kuchni lub spiżarni i daje możliwość szybkiego sprawdzenia zawartości słoika czy pojemnika bez konieczności otwierania go. 

Naklejki tablicówki to również doskonały sposób na wystój kuchni i stworzenie tradycyjnego, domowego klimatu. Etykiety są zmywalne, można je zatem wykorzystywać wielokrotnie. Na naklejce można umieścić dowolny napis lub rysunek, wszystko zależy od inwencji autora.